Đừng viết sách để làm giàu, hãy viết để tạo giá trị

Những lầm tưởng thường gặp về mục tiêu (Intention) của tác giả sách!

Trong Podcast quay gần đây với chị Linh Phan - một tác giả đã xuất bản 15 đầu sách, khi mình đặt câu hỏi: "Nếu đưa ra lời khuyên với các tác giả sách mới, chị sẽ chia sẻ điều gì nên và điều gì không nên?". Chị Linh đã nói:

"Đừng nên coi viết sách là để nổi tiếng!".

Khi quyết định thực hiện cuốn sách của mình, có rất nhiều lầm tưởng khiến các tác giả kì vọng sai về giá trị mang lại từ cuốn sách. Một cuốn sách là một tài sản quý giá có thể mang tới giá trị cho cả bạn - tác giả của cuốn sách và người đọc nó, tuy nhiên nó chỉ có thể phát huy tác dụng khi bạn có một cái nhìn thực tế và những kì vọng đúng đắn về vai trò của nó trong mục tiêu và tầm nhìn cá nhân của mình.

Mình thực hiện bài viết này để bạn có những kì vọng thực tế trên hành trình. Bởi chỉ với những hình dung đúng đắn về đích đến, bạn mới có thể tận hưởng được hành trình và giá trị bạn nhận được khi đạt mục tiêu.

❌Cuốn sách của tôi sẽ bán được trăm nghìn bản

✔️Cuốn sách có thể giúp tôi gia tăng doanh thu bằng nhiều cách thức

Lầm tưởng đầu tiên mà các tác giả thường gặp phải đó là về số lượng bán. Rất nhiều tác giả kì vọng rằng cuốn sách của mình sẽ bán được trăm nghìn bản khi ra mắt.

Nhìn nhận một cách thực tế, đó là điều không thể chắc chắn. Hãy nhìn nhận một cuốn sách như một sản phẩm trên thị trường. Việc nó có bán được số lượng lớn hay không phụ thuộc rất nhiều vào độ rộng lớn của thị trường (market size) - số lượng độc giả có nhu cầu giải quyết vấn đề mà bạn đặt ra. Bên cạnh đó còn có những vấn đề như mức độ cạnh tranh trên thị trường, lợi thế cạnh tranh của cuốn sách của bạn như độ nổi tiếng của tác giả, mức độ cấp thiết của nhu cầu cần được giải quyết, giá cả, kênh phân phối, hoạt động truyền thông…

Theo số liệu từ cục xuất bản, mỗi năm tại Việt Nam xuất bản 33.000 đầu sách tương ứng 410 triệu bản sách. Trong đó, số lượng sách bán trên 100.000 bản chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ. Ví dụ như một nhà xuất bản mỗi năm phát hành hơn 100 đầu sách như Nhà xuất bản Trẻ, tới nay có hơn 1000 đầu sách, nhưng tới năm 2019 cũng chỉ có 13 đầu sách được vinh danh bán trên 100.000 bản. Trong đó, đa phần các đầu sách bán được số lượng lớn sẽ nằm ở các chủ đề phổ thông như văn học, truyền động lực - những chủ đề dễ tiếp cận, nhóm độc giả mục tiêu rộng và độ rộng thị trường lớn.

Điều này không có nghĩa là cuốn sách của bạn sẽ không bán được. Nó sẽ bán được cho nhóm độc giả mục tiêu của nó. Tuy nhiên, nếu bạn lấy số lượng sách bán được để là mục tiêu đo lường hiệu quả đầu tư (ROI - Return On Investment) là không hợp lý. Điều này chỉ hợp lý với những tác giả sách chuyên nghiệp hay nhà văn bởi doanh thu sách bán được là nguồn thu lớn nhất của họ. Còn đối với bạn - những người làm kinh doanh, các nhà tư vấn, chuyên gia,… hãy nhớ rằng, cuốn sách là cơ hội để giải pháp của bạn tiếp cận tới các khách hàng tiềm năng. Nếu cuốn sách của bạn có thể giúp độc giả giải quyết mục tiêu mà cuốn sách đặt ra, đó là cơ hội lớn để độc giả tới gần hơn với hệ sinh thái sản phẩm - dịch vụ của bạn và trở thành khách hàng thực sự của bạn.

Nói một cách khác, cuốn sách của bạn sẽ giống như một người làm marketing thầm lặng giúp bạn truyền tải năng lực chuyên môn và sự tin cậy của bạn tới người đọc, và giúp chuyển hoá họ thành khách hàng của bạn.

❌ Cuốn sách của tôi sẽ trở thành Bestseller

✔️Cuốn sách sẽ giúp tôi tăng uy tín và sự tin cậy trong lĩnh vực của tôi

Cũng tương tự như số liệu về doanh số bán, việc lọt được vào top sách bán chạy thực sự phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố mà bạn không thể kiểm soát được ngay ban đầu. Cũng có một số thủ thuật được sử dụng trong ngành xuất bản để đẩy doanh số bán của một đầu sách như việc tập trung chỉ phân phối trên một kênh và chạy quảng cáo cật lực hoặc thậm chí tự đặt sách trên kênh nhằm đẩy con số. Nhưng thực tế nó rất đắt đỏ, tốn thời gian - và rồi, để làm gì?

Khi mình viết ra những lầm tưởng một cách rất thực tế như thế này, mình biết rằng có nhiều người có thể trở nên nhạy cảm. Đó là bởi chúng ta thường nhìn sách như một sản phẩm đóng góp giá trị xã hội và tránh nhắc đến những kì vọng về sự tác động đối với cá nhân tác giả khi thực hiện nó. Nhưng hãy nhìn nhận một cuốn sách như một sản phẩm thực sự. Nó là sự đầu tư của tác giả để đóng gói một giải pháp và được độc giả bỏ tiền ra mua và tạo nên tác động tới họ. Bởi vậy, không có gì sai nếu tác giả kì vọng về doanh số, doanh thu hay tác động thương hiệu mà nó sẽ tạo ra.

Vậy nhiều người sẽ hỏi, vậy tại sao không mơ lớn đi?

Điều quan trọng là bạn cần có kì vọng đúng đắn, toàn diện và thực tế về giá trị mà nó sẽ mang tới. Điều này sẽ tác động tới những quyết định bạn đưa ra với cuốn sách của mình, bởi nếu bạn muốn bán được số lượng sách lớn, bạn sẽ cố gắng để làm cuốn sách chạm tới càng nhiều nhu cầu, càng nhiều người nhất có thể. Nhưng đây sẽ là sự đánh đổi bởi khi bạn hướng cuốn sách tới mọi người, thì nghĩa là nó không thực sự dành cho ai cả. Và khi nó không dành cho ai cả, nó sẽ không giải quyết được vấn đề cho bất kì ai.

Việc cuốn sách có thể giải quyết được vấn đề cho một nhóm độc giả mục tiêu thực sự cần nó mới là điều quan trọng. Để mình chia sẻ cho bạn một thực tế, một cuốn sách bestseller thường không bán chạy ngay từ đầu khi nó mới ra mắt. Đầu sách “90-20-30 - 90 bài học từ ý tưởng và câu chữ” của tác giả Huỳnh Vĩnh Sơn triển khai cùng RIO Book bắt đầu bán chạy và bùng nổ từ năm thứ 2 mặc dù tác giả đã là một người có sức ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực Copywriting, đã có một cuốn sách và một tệp độc giả trung thành trước đó.

Để giải thích cho điều này, chúng ta có thể nghĩ về cơ chế của việc Lan truyền. Một cuốn sách bao giờ cũng sẽ bắt đầu được đọc bởi một nhóm nhỏ, có nhu cầu trực diện với vấn đề - còn gọi là nhóm mục tiêu. Nhóm này mặc dù ban đầu có số lượng ít nhưng rất quan trọng. Bởi nếu đó là một sản phẩm tốt, thuyết phục được họ, thì chính họ sẽ là người giới thiệu cuốn sách với những người khác, rồi vòng tròn Lan toả cứ thế lớn dần, lớn dần lên và tạo hiệu ứng bùng nổ ở một thời điểm.

Bởi vậy, đừng kì vọng cuốn sách của bạn sẽ trở thành Bestseller ngay lập tức, hãy cứ làm tốt nhất cho độc giả của bạn. Và điều kỳ diệu sẽ đến.

❌ Cuốn sách của tôi sẽ giúp tôi nổi tiếng

✔️Cuốn sách sẽ giúp tôi gia tăng nhận diện và sự chú ý của truyền thông

Có rất nhiều người nổi tiếng rồi mới làm sách và điều đó giúp họ bán được sách, cũng có rất nhiều người viết rất nhiều cuốn sách mới có thể trở nên nổi tiếng. Bởi vậy đừng kì vọng một cuốn sách sẽ giúp bạn trở nên nổi tiếng. Thay vào đó, hãy xem cuốn sách như một điểm chạm đắt giá mà bạn có được với khách hàng mục tiêu của bạn. Nó là dấu ấn lớn của bạn với sự nghiệp của mình. Nó cũng là một giá trị được đóng góp cho lĩnh vực mà bạn đang hoạt động.

Tất cả những điều đó sẽ mang tới bạn sự chú ý tại thời điểm sách ra mắt. Bạn có thể tận dụng hiệu ứng này để xuất hiện nhiều hơn trên truyền thông và gia tăng nhận diện của bạn như một phần của chiến dịch truyền thông.

Có những niềm tin sẽ rất khó hình thành nếu dùng lời để thuyết phục, thay vào đó hãy để khách hàng của bạn được trải nghiệm. Cũng giống như một bản dùng thử, cuốn sách của bạn là sự hiện diện của bạn cùng khách hàng, cho họ cơ hội để nhìn thấy kiến thức và giải pháp của bạn và đánh giá nó. Nó giúp đưa niềm tin tới dần với họ, từ từ nhưng vững chắc. Đó là lý do, một cuốn sách là một sản phẩm hữu hình mạnh mẽ để gia tăng uy tín, giúp bạn được nhận diện và tin tưởng trong lĩnh vực của mình.

Nếu cuốn sách của bạn có được dấu ấn rõ nét trong lĩnh vực của mình, bạn sẽ cơ thêm nhiều cơ hội chia sẻ về chủ đề của mình thông qua các buổi workshop, các lời mời phỏng vấn hay hợp tác đào tạo... Đó chính là những dấu ấn mới để bạn tiếp tục lan toả chuyên môn của mình rộng hơn và sắc nét hơn từ một cuốn sách.

Một cuốn sách sẽ không giúp bạn trở nên giàu có, nổi tiếng, nhưng

trở thành tác giả của một cuốn sách có thể mở ra nhiều cơ hội mới cho sự nghiệp của bạn.

Mình khẳng định điều này bởi cuốn sách sẽ giúp mang bạn tới với nhiều người. Nó cho phép họ có cơ hội được hiểu rõ hơn về bạn và được chứng minh về cách bạn có thể giúp họ. Đó là công cụ marketing tuyệt vời mà bạn nên có, không chỉ để xây dựng thương hiệu cá nhân của bạn mà còn có thể chuyển hoá khách hàng, có thêm nhiều dữ liệu để xây dựng các sản phẩm mới dựa trên nhu cầu thực tế, có thêm nhiều lời mời hợp tác, kết hợp với các chuyên gia khác, nâng cao vị thế của mình trong lĩnh vực bạn đang hoạt động. Và đó chính là những bước đi để tầm nhìn cá nhân của bạn được thúc đẩy và triển khai mạnh mẽ hơn, để bức tranh tương lai của bạn được hình thành.