Từ bài nói 10 phút đến cuốn sách triệu bản
Austin Kleon - Hành trình viết nên sự nghiệp từ hạt mầm được gieo
Khi bạn nghĩ về việc viết một cuốn sách, bạn thường hình dung điều gì? Một ý tưởng lớn? Một kế hoạch cụ thể? Một vị trí chuyên gia đã được xác lập?
Austin Kleon không bắt đầu từ bất kỳ điều nào trong số đó. Anh bắt đầu từ một buổi nói chuyện 10 phút với sinh viên – và từ chính buổi chia sẻ giản dị ấy, một cuốn sách bán hơn một triệu bản đã ra đời. Nhưng quan trọng hơn cả doanh số, chính hành trình đó đã mở ra một sự nghiệp hoàn toàn mới cho anh — như một tác giả sáng tạo, một diễn giả quốc tế, và là người khởi tạo triết lý truyền cảm hứng sâu sắc cho cộng đồng sáng tạo toàn cầu.
Câu chuyện của Austin Kleon là một ví dụ điển hình cho một trong những tư tưởng cốt lõi trong triết lý xuất bản của mình:
Bạn không cần nổi tiếng để bắt đầu viết sách, bạn chỉ cần bắt đầu bằng điều gì đó đã từng tạo ra kết nối. Và sự chuyển hoá sẽ được diễn ra sau đó.
Hạt mầm được gieo
Vào năm 2011, Austin Kleon được mời đến Broome Community College để nói chuyện với sinh viên. Khi được hỏi anh sẽ chia sẻ gì, anh chỉ đơn giản tạo ra một danh sách 10 điều mà anh ước mình biết khi mới bắt đầu con đường sáng tạo.
Sau buổi nói chuyện, anh đăng nội dung đó lên blog cá nhân – không có ý định biến nó thành một sản phẩm gì cả. Nhưng chính bài viết giản dị đó lại trở thành một “hạt mầm”. Nó lan truyền mạnh mẽ, thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ. Và rồi một biên tập viên của Workman Publishing đã gửi cho anh một email với lời đề nghị:
“Bạn có nghĩ bài này có thể trở thành một cuốn sách không?”
Lúc đó Kleon vẫn làm việc toàn thời gian ở công ty quảng cáo Springbox. Anh đã tranh thủ viết trong giờ nghỉ trưa, vào sáng sớm hoặc buổi tối sau khi cho con ngủ. Chắc hẳn anh không ngờ rằng, từ những hạt mầm đó "Steal Like an Artist" đã trở thành một trong những cuốn sách có ảnh hưởng nhất đối với thế hệ sáng tạo mới.
Triết lý "Ăn cắp như một nghệ sĩ" - Một cách tư duy lại về sáng tạo
Ban đầu, Kleon dự định đặt tên sách là "How to Steal Like an Artist". Tuy nhiên, nhà xuất bản cho rằng cụm từ "How to" nghe quá giáo điều và mang tính hướng dẫn, không phù hợp với tinh thần sáng tạo tự do mà cuốn sách hướng đến. Cuối cùng, họ chọn cái tên đơn giản hơn: "Steal Like an Artist", mang tính tuyên bố và kích thích sự tò mò của độc giả.
Trước khi Steal Like an Artist được xuất bản, khái niệm “ăn cắp” trong nghệ thuật thường bị hiểu theo nghĩa tiêu cực: sao chép, vay mượn, thiếu cá tính. Nhưng Austin Kleon đã lật ngược định kiến này và đưa ra một tuyên bố đầy khiêu khích:
“Steal like an artist.”
Ở đây, “ăn cắp” không phải là đạo nhái, mà là chủ động tiếp nhận, biến hóa và xây dựng dựa trên những gì đã có. Đó là sự chọn lọc có ý thức, là việc nhìn vào các nguồn cảm hứng cũ để sáng tạo ra điều gì đó mới – theo cách mang dấu ấn cá nhân.
Cách thức trình bày gần gũi với người làm sáng tạo
Không giống nhiều sách lý thuyết khô khan, Steal Like an Artist được viết như một cuốn sổ tay trực quan và kích hoạt hành động. Cấu trúc của nó đơn giản, nhưng nhiều điểm khác biệt:
Các đoạn viết ngắn, rõ ràng, trực diện.
Minh hoạ bằng nét vẽ tay mộc mạc, gần gũi.
Nhiều trích dẫn sâu sắc từ các tác giả, nghệ sĩ, nhà tư tưởng.
Một định dạng mà người đọc có thể mở ở bất kỳ đâu và lập tức tìm thấy một điều gì đó để hành động ngay.
Đó là bởi Kleon không viết cho giới học giả hay nhà phê bình văn hóa. Anh viết cho:
Những người đang bắt đầu làm sáng tạo nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu.
Những người từng học nghệ thuật, viết lách, thiết kế… nhưng cảm thấy “không đủ giỏi”.
Những người đang đi làm nhưng muốn sống sáng tạo hơn.
Austin Kleon viết cuốn sách theo hình thức này vì anh hiểu rõ độc giả của mình không cần “thêm một cuốn sách nữa để suy ngẫm”, mà cần một người bạn đồng hành để bắt đầu. Chính cách tiếp cận này đã tạo nên sự dễ tiếp cận – một trong những yếu tố cốt lõi của sách tạo chuyển hoá.
Một cuốn sách chỉ thực sự “chuyển hoá” khi nó không khiến độc giả cảm thấy bị đánh giá hay bị áp lực, mà được đồng hành – từng bước nhỏ, từng điểm chạm.
Đọc thêm bải viết:
Giải phóng nỗi sợ “tôi chưa đủ độc đáo” của người sáng tạo
Một trong những nỗi sợ phổ biến nhất trong giới sáng tạo – từ viết lách, thiết kế, âm nhạc, đến nhiếp ảnh – là cảm giác:
“Tôi không đủ khác biệt.” “Tôi không có ý tưởng gốc.” “Có người đã làm điều này rồi – tôi còn làm gì nữa?”
Triết lý “ăn cắp như một nghệ sĩ” xuất hiện như một "liều thuốc giải" cho nỗi sợ đó. Nó nói với người làm sáng tạo rằng:
Mọi thứ bạn tạo ra đều có nguồn gốc – và điều đó khôngsao cả.
Việc học hỏi từ người khác là điều cần thiết, miễn là bạn có ý thức biến đổi và thêm dấu ấn cá nhân.
Bạn không cần tạo ra điều gì hoàn toàn mới, bạn chỉ cần tạo ra một phiên bản chân thật xuất phát từ điều bạn quan tâm và đang sống cùng.
Nhiều độc giả chia sẻ rằng cuốn sách đã giúp họ nhìn nhận lại quá trình sáng tạo. Thay vì áp lực phải tạo ra điều hoàn toàn mới, họ học cách "ăn cắp" một cách nghệ thuật — tức là học hỏi, biến tấu và phát triển từ những ý tưởng có sẵn. Một độc giả viết:
"Cuốn sách này đã thay đổi cách tôi nghĩ về sự sáng tạo. Nó dạy tôi chấp nhận việc xây dựng dựa trên công việc của người khác, tìm cảm hứng ở khắp mọi nơi và cam kết xuất hiện đều đặn."
Từ một câu nói thành triết lý phổ biến
Sau khi cuốn sách Steal Like an Artist ra đời, cụm từ này nhanh chóng vượt khỏi phạm vi một tựa đề sách. Nó trở thành:
Một cách tư duy sáng tạo được nhắc lại trong các lớp học, workshop, hội thảo toàn cầu.
Một khẩu hiệu được in trên poster, bìa sổ tay, hay dán trên màn hình máy tính của hàng ngàn người làm sáng tạo.
Một triết lý sống và làm việc được nhắc lại không chỉ bởi nghệ sĩ, mà cả doanh nhân, marketer, nhà giáo dục.
Thậm chí trong các giáo trình thiết kế, tư duy phản biện, giáo dục nghệ thuật ở nhiều quốc gia, “Steal like an artist” được đưa vào như một "frame of reference" – một khung tư duy để giúp người học vượt qua khủng hoảng bản sắc và sáng tạo hiệu quả hơn.
Có 3 lý do khiến tư tưởng “ăn cắp như một nghệ sĩ” trở nên phổ biến:
Dễ hiểu nhưng sâu sắc: Nó không mang tính học thuật, nhưng mở ra một chiều nhìn rất lớn về bản chất của sáng tạo.
Giải quyết đúng nỗi đau: Nó đánh trúng tâm lý lo âu thường trực của người làm sáng tạo – rằng họ không đủ tính nguyên bản.
Có tính hành động cao: Nó không chỉ là một lý thuyết, mà là một phương pháp có thể áp dụng ngay – tìm nguồn cảm hứng, phân tích, chắt lọc, biến hoá.
“Ăn cắp như một nghệ sĩ” đã vượt ra khỏi khuôn khổ một tựa sách để trở thành một tuyên ngôn sáng tạo của thế hệ mới:
Thành thật về nguồn gốc ý tưởng.
Tôn trọng quá trình học hỏi.
Tự tin biến điều đã có thành điều của riêng mình.
Cuốn sách đã góp phần hình thành một cộng đồng những người sáng tạo chia sẻ, học hỏi và hỗ trợ lẫn nhau. Trên các diễn đàn như Reddit, độc giả bày tỏ:
"Nó luôn khiến tôi có động lực và hứng khởi để làm công việc sáng tạo và chia sẻ nó với người khác. Nó khiến bạn muốn tiếp tục và rất dễ liên hệ đến công việc của mình."
Nhờ Steal Like an Artist, Austin Kleon đã không chỉ viết một cuốn sách, mà khởi tạo một chuyển động văn hoá sáng tạo mang tính giải phóng – rất đúng thời điểm và rất cần thiết cho cộng đồng sáng tạo.
Thành công không dừng lại ở cuốn sách
Thành công của Steal Like an Artist không chỉ nằm ở con số hơn 1 triệu bản bán ra, 27 ngôn ngữ được dịch, hay việc lọt vào danh sách bestseller của New York Times.
Thành công lớn nhất là: nó đã mở ra một sự nghiệp hoàn toàn mới cho Kleon – một tác giả sáng tạo, một diễn giả quốc tế, một người khởi tạo triết lý sáng tạo “Scenius” – sáng tạo không chỉ đến từ thiên tài, mà từ cộng đồng sáng tạo xung quanh bạn.
1. Chuyển từ “người viết quảng cáo” thành “tác giả toàn thời gian”
Trước khi sách được xuất bản, Kleon là một người viết quảng cáo và thiết kế web. Sau thành công vang dội của Steal Like an Artist, ông rời bỏ công việc văn phòng và toàn tâm theo đuổi viết lách – chính thức trở thành tác giả chuyên nghiệp.
2. Tạo dựng thương hiệu cá nhân vững chắc
Steal Like an Artist không chỉ là một cuốn sách mà trở thành triết lý sáng tạo mà Austin Kleon đại diện. Điều này giúp ông được mời đi diễn thuyết ở TEDx, Google, Pixar, SXSW, và nhiều sự kiện quốc tế khác.
3. Mở rộng thành bộ ba sách bán chạy
Sau thành công của cuốn đầu tiên, ông phát triển thêm hai cuốn nữa để tạo thành bộ ba:
Show Your Work! – giúp người sáng tạo chia sẻ quá trình làm việc.
Keep Going – giúp giữ lửa sáng tạo lâu dài. Cả ba cuốn đều lọt vào danh sách bestseller và được dùng rộng rãi trong giáo dục, nghệ thuật và truyền thông.
4. Xây dựng cộng đồng độc giả trung thành
Kleon viết bản tin hàng tuần tên là “The Weekly Newsletter” với hàng trăm nghìn người theo dõi, nơi ông chia sẻ các ý tưởng, công cụ và nguồn cảm hứng – giúp ông duy trì mối liên hệ sâu sắc với độc giả.
5. Ảnh hưởng văn hóa sáng tạo hiện đại
Ý tưởng “ăn cắp như một nghệ sĩ” đã trở thành cụm từ phổ biến trong giới sáng tạo và giáo dục. Ông được coi là người truyền cảm hứng cho thế hệ nghệ sĩ, nhà văn, nhà thiết kế hiện đại.
Điều này phản ánh một sự thật: Một cuốn sách đúng lúc, đúng cách – có thể mở ra một sự nghiệp toàn diện, một cộng đồng vững chắc, và một nền tảng thương hiệu cá nhân lâu dài.
Đọc thêm bài viết:
Ba bài học quan trọng dành cho tác giả sách
Chúng ta học được điều gì từ câu chuyện của tác giả sách Austin Kleon?
Dưới đây là ba điểm bạn có thể áp dụng ngay vào hành trình viết sách của chính mình.
Đừng bắt đầu từ “ý tưởng lớn”, hãy bắt đầu từ những gì bạn đã từng chia sẻ
Khi nói đến việc viết sách, nhiều người nghĩ rằng họ cần một ý tưởng thật mới mẻ, một đề tài đột phá hoặc một quan điểm chưa ai từng nói. Điều này dễ khiến họ bị mắc kẹt trong việc “nghĩ cho đủ lớn” mà bỏ qua một điều rất quan trọng: ý tưởng có thể đến từ chính những gì bạn đã từng chia sẻ – và đã từng tạo ra kết nối.
Một bài post nhận được hàng trăm lượt tương tác.
Một bài viết từng được bạn bè nhắn riêng cảm ơn.
Một buổi workshop, webinar, podcast, hay buổi mentoring khiến người nghe chủ động liên hệ lại.
Một nội dung bạn nói trong lớp học khiến học viên trầm ngâm thật lâu trước khi đặt câu hỏi.
Tất cả những điều đó không phải là “chuyện đã qua” – mà có thể chính là dấu hiệu ban đầu của một cuốn sách cần được viết ra.
Bởi nếu ở một thời điểm nào đó, điều bạn chia sẻ đã khiến ai đó dừng lại, suy nghĩ, và muốn tiếp tục đối thoại – thì khả năng cao là có nhiều người khác cũng đang cần điều đó.
Có một cách thực hành đơn giản: hãy rà soát lại các bài post, bản thuyết trình, lớp học, workshop, câu hỏi từ khách hàng, hay email bạn từng nhận được. Tìm những nội dung từng được người khác phản hồi tích cực. Hãy để ý đến những câu như:
“Sao trước giờ chưa ai nói điều này với tôi?”
“Cảm ơn chị, em đã thay đổi cách nhìn về vấn đề này.”
“Anh có thể chia sẻ thêm không? Em muốn hiểu rõ hơn.”
Những phản hồi như vậy là tín hiệu thị trường sơ khởi – thứ mà bất kỳ sản phẩm tốt nào cũng bắt đầu từ đó. Và nếu bạn xem cuốn sách là một “sản phẩm chuyển hoá”, thì nó cũng cần được gieo trồng từ những tín hiệu tương tự.
Bạn không cần nghĩ một chủ đề từ con số 0. Có thể bạn đã sống với nó, nói về nó, và kết nối được với người khác qua nó – chỉ là bạn chưa nhận ra rằng: đó chính là hạt mầm cho một cuốn sách cần được nuôi dưỡng.
Hãy quan sát cách thế giới phản hồi với điều bạn làm
Austin Kleon không bắt đầu hành trình viết sách bằng tuyên bố: “Tôi sẽ trở thành tác giả.” Anh bắt đầu bằng một điều nhỏ hơn – nhưng có sức lan toả mạnh mẽ hơn: chia sẻ điều anh tin là đúng, ở nơi người khác có thể nhìn thấy.
Và rồi, anh lắng nghe. Không phải để tìm lời khen, mà để nhận ra: thế giới đang phản hồi ra sao với điều mình vừa làm?
Là người viết, bạn có thể chủ động tạo ra không gian cho những phản hồi đó bằng cách:
Đăng tải nội dung thử nghiệm dưới dạng bài viết, video ngắn, đoạn podcast.
Quan sát sự chú ý: điều gì khiến người đọc dừng lại? Họ bình luận phần nào nhiều hơn?
Ghi lại các câu hỏi mà người nghe/đọc gửi cho bạn – chúng thường tiết lộ đâu là phần nội dung chạm tới nỗi đau hoặc khơi gợi mong muốn mạnh mẽ.
Cuốn sách không nên chỉ được viết trong im lặng. Nó nên được viết trong dòng đối thoại với thế giới – bằng cách để chính độc giả tiềm năng góp phần định hình cấu trúc, nội dung, và thậm chí cả giọng văn của bạn.
Càng quan sát sâu cách thế giới phản hồi, bạn càng dễ tìm thấy "hạt mầm" cho cuốn sách của mình – thay vì tự phỏng đoán trong cô đơn.
Cũng đừng chờ tới khi viết xong rồi mới đưa sách ra thị trường để kiểm chứng. Hãy để chính thị trường trở thành người bạn đồng hành, giúp bạn tinh chỉnh cuốn sách ngay từ khi nó còn là bản nháp đầu tiên trong tâm trí.
Nói cách khác: Đừng viết sách cho độc giả. Hãy viết sách cùng họ.
Chia sẻ trước khi hoàn hảo
Một trong những lý do phổ biến nhất khiến nhiều người trì hoãn việc viết sách là vì cảm giác “mình chưa đủ”.
Chưa đủ giỏi để viết.
Chưa đủ nổi tiếng để được tin.
Chưa đủ kinh nghiệm để đại diện cho một quan điểm.
Chưa đủ chắc chắn để gọi tên điều mình muốn nói là "giá trị".
Thế nhưng, nếu bạn đợi đến khi “đủ hết mọi thứ” mới bắt đầu chia sẻ, rất có thể bạn sẽ không bao giờ bắt đầu. Bởi cái gọi là “đủ” luôn là một định nghĩa di động – bạn càng tiến về phía nó, nó càng lùi xa thêm một chút.
Austin Kleon không viết Steal Like an Artist khi anh đã trở thành chuyên gia sáng tạo. Anh viết khi mình còn là một người học nghề – đang loay hoay tìm câu trả lời cho chính mình.
Nhưng anh đã làm một điều rất khác: chia sẻ điều mình học được, trong lúc đang học.
Chính sự trung thực ấy đã khiến cuốn sách trở nên đáng tin. Nó không được viết từ vị trí của một người “biết tất cả”, mà từ vị trí của một người “đang đi, và quay lại kể cho bạn nghe hành trình đó có gì đáng chú ý.”Trong tâm lý học, người ta gọi đây là “tác động của tính dễ tổn thương có chọn lọc” (selective vulnerability): Chúng ta không tin những người hoàn hảo. Chúng ta tin những người dám chia sẻ quá trình trưởng thành của họ.
Chia sẻ những điều không hoàn hảo - Những điều chân thật, có thể tạo ra kết nối sâu sắc hơn bất kỳ cuốn sách được tinh chỉnh kỹ lưỡng nào
Vì thế, thay vì hỏi “Tôi đã đủ giỏi để viết chưa?”, bạn có thể hỏi một câu khác: “Tôi có một điều gì đã từng giúp được người khác – và giờ có thể chia sẻ lại với nhiều người hơn không?”
Viết sách không phải là hành trình chứng minh năng lực, mà là hành trình mở lòng để truyền lại giá trị. Và chính bạn, khi chia sẻ từ nơi mình đang đứng, bằng sự thành thật và thiện ý, đã có đủ tư cách để bắt đầu.
Đọc thêm bài viết:
Viết sách là hành trình chuyển hoá – không chỉ cho người đọc, mà cho chính bạn
Bản tin tuần này mình đã kể với bạn về câu chuyện của Austin Kleon - một người viết quảng cáo và thiết kế web bình thường. Nhưng sau thành công vang dội của cuốn sách đầu tay Steal Like an Artist, anh rời bỏ công việc văn phòng và toàn tâm theo đuổi viết lách – chính thức trở thành tác giả chuyên nghiệp, một người dẫn dắt một cộng đồng sáng tạo toàn cầu.
Đó không phải là chuyện của “thiên tài”. Đó là chuyện của một người đã “làm việc tốt và đặt nó ở nơi người khác có thể thấy, như chính tinh thần của một chương trong cuốn sách Steal Like an Artist đã đề cập.
Bạn cũng có thể bắt đầu từ bằng cách viết và chia sẻ. Và rồi bạn có thể lắng nghe xem thế giới đang cần điều gì – từ bạn.
Nếu bạn mong muốn xuất bản một cuốn sách của riêng mình, từ chính những “hạt mầm” đã gieo, bạn có thể tham gia lớp học “Viết sách cùng AI” khoá 3 và Trại viết sách 2025 của mình tổ chức cùng anh Lương Dũng Nhân và chị Linh Phan. Tại đây bạn sẽ được hướng dẫn quy trình bài bản để hoàn thiện bản thảo và xây dựng chiến lược xuất bản phù hợp.
Lớp học đang tuyển sinh với số lượng học viên giới hạn, bạn có thể tìm hiểu thông tin ở trên và mình hy vọng có thể đồng hành cùng bạn trong lớp học này.